Waar kwamen de baksteenen vandaan? Dat
was, zooals vanzelfsprekend is, van de
dichtstbij gelegen rivieren en vindplaatsen
van klei. Het dikke formaat, de zoogenaam
de moppen, kwamen van de Lek, den Rijn
en de Waal; zij dragen nu nog den naam
Waalsteen of Waalformaat. De dunne stee-
nen de lange heeten moppen, de korte
drielingen kwamen van de Vecht of van
de omgeving van Leiden; de Vechtsche stee-
nen in roode kleur, later in meer bruine tint,
de Leidsche steenen in hoogroode kleur,
vooral voorkomende aan de oudste gevels.
De groote branden die Amsterdam troffen,
hadden tot gevolg dat baksteen voor tus-
schenmuren en later voor de geheele huizen
werd voorgeschreven.
De steen werd gebakken bij de vindplaats
van de klei, in open veldovens, bestaande uit
dikke muren en boven open. De in klei met
de hand gevormde blokjes werden vernuftig
gestapeld met sparing van kanalen waarin
de turf brandde. Zes weken stoken, zes we
ken afkoelen, zes weken uitkruien, zes weken
vullen, twee baksels per zomer. De steentjes
werden gesorteerd. Wie 't dichtst bij 't vuur
is warmt zich het best. Er kwamen onder
steenen de harde en bovensteenen
de zachte uit, ondergrauw en bovengrauw.
10
