bioloog kan er wonderen van vertellen Een flink
aantal stuifzanden zijn veilig te achten, de mooiste
die er zijn in Drenthe, voorts het Hulshorster Zand,
het Kootwijker Zand en de duinen bij Loon op Zand
in Brabant. Stuivende rivierduinen van Limburg
zijn helaas nog niet onder onze natuurmonumenten
te vinden
Heel erg is het gesteld met de hoogvenen. Deze
venen zijn tot dusver haast uitsluitend beschouwd
als economische winstobjecten, niet als bewonde
renswaardige levensgemeenschappen der natuur,
als merkwaardige landschappen. Volgens een dorre
statistiek zouden er nog wel 20.000 H.A. onvergra
ven hoogvenen in Nederland te vinden zijn. Wij
wezen er boven reeds op, dat het mooie er af is,
omdat de ontwatering hen van het leven heeft be
roofd, het zijn droge ziellooze massa's geworden.
Een levend hoogveen is echter een ongelooflijk
mooi botanisch geheel, in zijn groei en opbouw, in
zijn uiterlijk ook. Maar wij kennen de venen niet
meer zooals zij eens waren als de gevaarlijke moe
rasstreken van de Noordelijke provincies, Overijssel
en de Peel, de fleur is er af, alleen is nog hier en
daar de wijdheid gebleven. Kleine fragmenten heb
ben nog weinig geleden van de menschelijke acti
viteit, zooals dat aan de Bonghaer bij Fochteloo en
een gebied in Noordoost-Overijssel. Het Fochteloo-
sche veen kon als natuurmonument worden be
houden.
Duizenden en duizenden hectaren zijn verdwenen,
wat er nog over is zal denzelfden weg gaan, d.w.z.
53
