van dezen met den Keizer kwam Groningen in
1536 onder Karei V. In den opstand tegen Spanje
sloten Stad en Ommelanden zich vervolgens
aan bij de Pacificatie van Gent in 1576. Op de
aansluiting bij de Unie van Utrecht volgde in
1580 het bekende verraad van den toenmaligen
stadhouder, den graaf van Rennenberg. De stad
koos weer de Spaansche zijde. Na de verovering
door Prins Maurits keerde in 1594 Groningen
voor goed tot de Unie van Utrecht terug. Het
protestantsche geloof kreeg de overhand; de ker
ken werden voor de nieuwe geloofsleer in gebruik
genomen. De beteekenis van deze geschiedenis
voor de stad of liever voor den plattegrond van de
stad zullen wij ook op de kaarten kunnen zien.
Ook den groei van de stad zullen wij het best op
de plattegronden kunnen volgen. Groei en strijd
hebben meegebracht dat gedurende de geheele
middeleeuwen steeds weer aan de verdedigings
werken werd gewerkt, en dat meermalen de ring
van de bevestiging moest worden verwijd. Ver
schillende malen heeft een uitleg plaats gehad.
In het eerste kwart der 17de eeuw heeft de platte
grond van Groningen door den aanleg van nieuwe
vestingwerken onder de leiding van Mr. Garwer
Peters, onder-bouwmeester, later bouwmeester
der stad, den vorm gekregen, die in hoofdzaak be
waard is gebleven tot de slooping der wallen, die
een gevolg was van het besluit tot opheffing van
de vesting in 1874. Het verschil tusschen de stad
11
