land rijk geweest is, hebben bedroevend weinig graf-
steenen een voortbestaan tot onze dagen kunnen be
houden. De belangrijksten zijn die uit het Limburg-
sche dorp Susteren. In Holland kennen we er o.a.
een in de Leidsche Pieterskerk op het koor voor de
abdis Johanna van der Does, die 8 kwartiereni) heeft
en boven het beeld van de overledene in een nis
voorgesteld met haar staf een Renaissance-cartou-
che. Voorts is bekend die voor Adriana van Rhoon
(f 1527), welke in de kerk van het Zuid-Hollandsche
dorpje van dien naam is en daar bij de restauratie
(1939/40) op het koor is geplaatst (afb. 19). De
laatstgenoemden waren abdissen van het alom be
roemde adellijke cisterciënserklooster ter Lee of
Leeuwenhorst bij Noordwijkerhout. En in den toren
van Varik aan den Waaldijk is een steen ingemetseld
o.a. voor een „vrou" en een sub-priores van het
klooster Zennewijnen 2). Opmerkelijk is, dat de krom
staf in sommige gevallen voorzien is van een sluier
(pannisellus).
En dan de Jeruzalemvaarders. Dat zijn degenen, die
een bezoek hadden gebracht aan Jeruzalem en die wij
kennen van de sublieme portrettenreeks van onzen
beroemden schilder heer Jan van Schoorl. Een zóó
belangrijk evenement werd de tocht naar het H. Graf
geacht te zijn, dat de grafsteenen van deze Jeruzalem
vaarders vaak versierd werden met een Jeruzalems-
kruis en met gekruiste palmtakken.
1) Boven: Does, Mathenesse, Reimerswaal en Egmond
benedenVranken Isaax van Vlaardingen, Spangen, Gavere
tot Liedekerke en v. Sevenbergenvgl. N. Heraut 1897
bl. 143.
2) Blijkbaar Marga., Lutgart en Clara, kinderen v. Goos-
sen v. Varick tot Wijenrade, ambtman v. Tiel en Johanna
v. d. Poll; kwartieren: zie A. Fahne Bocholtz I. 2, S. 167.
60