het symbolen van kerkelijk leven of voorstellingen ont
leend aan het ambacht.
De cartouche vertoont, al naar haar vorm, gaarne
aanzetten in den trant van Hans Vredeman, telkens
en telkens herhaald, tot aan het einde der XVIIe
eeuw de minder scherpe vormen o.a. van de Lutma-
cartouche de overhand verkrijgen.
Dat onze Hollandsche provinciën evenveel centra
van Calvinisme opleverden, vindt eveneens zijn weer
spiegeling in de grafsteenen. Talrijk zijn de zerken,
waarop de bijbel staat afgebeeld maar nog meer komt
het voor, dat bijbelsche spreuken worden aangebracht.
Er waren er onder die spreuken zelfs, die het tot een
zekere populariteit hebben gebracht en buitendien
bemerken wij telkens weer de symbolen van den Tijd
of van den Dood, de zeis, de zandlooper, de vleer
muis, de gedoofde toorts. Evenmin schijnt een per
sonificatie van den Dood, het grijnzende geraamte
nog vergeten te zijn. Speciaal dat geraamte moet in
uiteenloopende voorstellingen, de ééne al gruwelijker
en spookachtiger dan de andere, de stervelingen eraan
herinneren, hoe groot het schrikbeeld van den Dood
kan zijn. Men lette bij een bezoek aan de Oude kerk
te Delft eens op het angstaanjagende skelet op de
zerk van Joost van Lodensteijn en zijn vrouw Maria
Voorburch of op het graf van de familie Coymans in
de Haarlemsche Groote kerkvoorbeelden, die wat
schrilheid van beeld betreft werkelijk niet voor elkaar
onderdoen. De Calvinist bracht hierdoor de schrik
voor het hiernamaals wèl op aanschouwelijke wijze bij
Ook een veelvuldig voorkomend type in het bij
zonder sedert het einde der XVIe eeuw is de zerk
zonder beeldwerkdie alleen een opschrift draagt. We
zien hier dus eigenlijk weer het oude Romeinsche
voorbeeld terug, in zuiveren vorm. Ook zulke steenen
83