HOOFDSTUK I
DE ROMAANSCHE TORENS
I n het Europa aan deze zijde van de Alpen
heeft de romaansche bouwkunst een verwon
derlijken rijkdom aan kerktypen voortgebracht,
en daarmee ook een groote verscheidenheid
ten aanzien van vorm, plaatsing en aantallen
torens. Zij vertoont in vele harer voornaamste
kerken een duidelijk streven naar levendige
groepeering van betrekkelijk zelfstandige
bouwdeelen. Bij dit decoratief streven maakt
zij een dankbaar gebruik van het toren
element om den nadruk te leggen op onder
scheiden geledingen van de massa en deze
naar voren te halen. Terwijl de Gothiek op
den duur vrijwel alleen torens aan de West
zijde van de kerk kende, waar zij den ingang
flankeeren of bekronen, zijn bij groote groe
pen romaansche kerken de verticale accenten
verdeeld. Ook dwarsschepen en koorpartijen
worden van torens voorzien, en op de kruisin
gen verrijzen kruistorens. In vele gevallen
houden een Westelijke en een Oostelijke
torengroep elkander min of meer in even
wicht. In Frankrijk wordt het Oostelijk ver
ticaal element vrijwel uitsluitend door een
vrij slanken kruistoren gevormd, die van vol
doenden omvang en hoogte is om met een
5
