Torens van stadsparochiekerken zijn er maar
weinig over uit den romaanschen tijd. Dat is
heel goed te verklaren. Door het aangroeien
van de stadsbevolkingen en de verhooging van
den welstand zijn de romaansche parochie
kerken in den gothischen tijd bijna alle door
grootere vervangen. Met de abdij- en kapittel
kerken was het een ander geval. Zij zijn typi
sche verschijnselen van de vroege middel
eeuwen, veelal keizerlijke of althans vorste
lijke stichtingen van zóó grootschen opzet, dat
zij ook in later eeuwen ruimschoots voldoende
bleken voor hun doel. Het vernieuwde mo
nastieke leven van de latere middeleeuwen
ontwikkelde zich trouwens veeleer naast en
buiten die oude stichtingen en orden dan
daarbinnen. Zoo bleef nog een redelijk aantal
dier oude abdij- en kapittelkerken tot op onze
dagen bewaard, ook al heeft de Hervorming
een groote opruiming gehouden, waarbij, om
een voorbeeld te noemen, alle abdijkerken
van Friesland, Groningen en Drente zijn ver
dwenen, zonder dat er zelfs een afbeelding
van is aan te wijzen. Van de romaansche
stadsparochiekerken zijn echter de Bergkerk te
Deventer en de Klaaskerk te Utrecht welke
wij al noemden, vrijwel de eenige wier torens
nog over zijn, als men kleine of vroeger kleine
stadjes gelijk Weesp, Heusden of Enschede
buiten beschouwing laat.
Zuiver romaansche dorpstorens bezitten wij
16
