blijkt op blz. 61 van het ie boek„Von Regular-
Vestungen" van Freitag's werk, waar voor de
kleinste „Feldt-Schantzen" een vierkants-zijde
van 5 roeden en voor de grootste van 15 a 18
roeden wordt voorgeschreven.
Fig. 8. Schans met halfbastions (naar Freitag).
Bij dit nadeel voegde zich in den loop der 17e eeuw
nog de verbetering van de artillerie, welke uiteraard
in de eerste plaats den aanvaller ten goede kwam,
maar waarvan ook de verdediger partij bleek te
kunnen trekken, o.a. door zich voor de flankeering
der bastionsfaces niet meer in hoofdzaak van musket-
vuur te bedienen.
De vele buitenwerken, zooals hoorn- en kroonwerken,
e.d. maakten tenslotte de verdediging ook te gecom
pliceerd, wanneer zij als systeem langs den geheelen
vestingomtrek werden aangebracht, hetgeen te groote
verspreiding, dus verspilling, van krachten beteekende.
In Frankrijk werden het eerst in „La Fortification du
comte de Pagan" (Parijs, 1645) door den schrijver de
verbeteringen aangegeven en spoedig werd hij in
26
