47
HOOFDSTUK IV
HET AMSTERDAM VAN
P1ETER BAST
Waanneer we de bekende kaart van Pieter Bast, die
alom in reproductie bekend is, vergelijken met die van
het vorige hoofdstuk, dan treffen enkele belangrijke
verschillen. Eerst de teekenwijze, heel fijne, dunne lijn
tjes. De kaart is een kopergravure, afgedrukt met kope
ren platen waarin de lijntjes gekrast zijn. Dat is heel
wat anders dan een houtsnede. De bewerking is net an
dersom. Bij een houtsnede wordt de teekening negatief
- in den spiegel gezien - op het houtblok gemaakt en
dan zoo uitgesneden, dat de lijntjes gespaard blijven.
Bij de kopergravure wordt ook in den spiegel geteekend
en worden de lijntjes ingekrast in de koperen plaat.
Bij deze kunst kan men nog verder gaan, door de kope
ren plaat te bedekken met een laag vernis, daarin te tee
kenen met een naald en dan te bewerken met een bijten
de stof, die in de krasjes het koper verwijdert, zoodat er
na verwijdering van de vernislaag iets dergelijks over
blijft als bij de ingekraste plaat. Dit is etsen. Het ver-
eischt vakkennis om de kopergravure en de ets uit el
kaar te houden. De kaart van Pieter Bast is kopergra
vure, de oudst bekende kopergravure-kaart van Amster
dam, op vier flink groote platen, die netjes aaneen-
passen.
Een tweede belangrijk verschil is het systeem van ves
tingwerk dat om de stad ligt, een gracht met aarden
wallen die een bijzonderen vorm hebben, afgeleid van
de vroegere steenen muren met muurtorens, doch geheel
daarvan afwijkend. Men ziet afwisselend rechte stukken
