graphische kunst, want zoo hoog zal de graphische kunst nooit opgevoerd kunnen worden dat zij den menschelij- ken handenarbeid overtreft. Haar hoogtepunt is de ge trouwe copie en de fabriceering in meer exemplaren. Zonder de graphische kunst zou het onmogelijk zijn, dat de belangstellende op zijn tafel naast elkaar legt de minuut en de carton van Amsterdam van Jacob van Deventer.21 Bezien we na dezen wat langen aanloop de kaart van Jacob van Deventer. Eerst merken we op dat hij de stad teekende met 't Noorden naar boven, terwijl de alom bekende kaart van Cornelis Anthoniszoon andersom ge- teekend is, met het Y op den voorgrond, net als Chris- toffel van Hartoghvelt 't hem na deed. Dan merken we op dat de stad met de kerken, vestingwerken, grachten en tal van andere merkwaardigheden, vrij nauwkeurig geteekend is en dat de toegangswegen naar de stad er op aangegeven zijn. Dit wekt het vermoeden dat Jacob voor wat de stad betreft, naar een voorbeeld of een kaart ge werkt heeft. Wat kan dit voorbeeld geweest zijn? Er hebben ongetwijfeld van oudsher kaarten van de stad bestaan, want zoo wij reeds bij Christoffel van Hartogh velt opmerkten, de allereerste dwarsstraatjes van de al lervroegste bebouwing duiden reeds op een ontwerp. Ook worden in oude stadsrekeningen of andere archief stukken namen van kaartteekenaars genoemd. Doch ver der weten we er niets van. Wel weten we dat in 1652 het oude stadhuis van Amsterdam verbrandde en daarbij zal wel het een en ander verloren geraakt zijn. Want de ech te oude archiefstukken, de privilegiën en dergelijke wa ren opgeborgen in een brandvrije kluis, de IJzeren Ka pel boven het Zuiderportaal van de Oude Kerk, doch teekeningen van de stad, die dagelijks gebruikt kon den worden, zullen in 't stadhuis geweest zijn, evenals het schilderij van de stad van Cornelis Anthoniszoon. 31

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1941 | | pagina 34