Vasancio, die Jan van Santen heette. Zoo wordt het be
grijpelijk, dat Keizer Karei V waar het noodig was,
in zijn groote Rijk kunstenaars te werk stelde. Toen
de maatschappelijke toestanden in het hooge Noorden
van het groote Europeesche keizerrijk onrustig werden
door aantasting van de aloude Roomsch Katholieke kerk,
en toen men daar zelfs neigde naar vrijheid, naar onaf
hankelijkheid, toen was het tijd om voorbereidende
maatregelen te nemen.
In dit tijdsbestek hadden de Spaansche heerschers be
hoefte aan plattegronden van de steden met daarop aan
gegeven de verdedigingswerken, de wateren en vooral
de toegangswegen, wat men nu zou noemen strategische
kaarten. Vanwege Keizer Karel's zoon en opvolger Phi
lips II ontving Jacob van Deventer in 1557 opdracht
zoodanige kaarten te leveren. Dat was een uitgebreide
opdracht. Hij moest daarvoor naar elk der steden reizen,
ter plaatse zien of er gegevens waren en dan met of zon
der zoodanige stukken een kaart maken, die aan de op
dracht voldeed. Men denke zich de moeilijkheid in
wanneer ter plaatse niets aanwezig was. Tijd voor vol
ledige opmeting was er natuurlijk niet. Hij zal zich
beholpen hebben met wandelingen door de stad en be
zichtiging uit de hooge punten van de kerken en ves
tingtorens. Een eigenaardige zaak, kaarten maken van
een stad, dienende voor den Grooten Heer om, wanneer
het noodig was, in en om deze stad den weg te weten.
De opdracht was van den rechtmatigen Heer, Koning
Philips, 't Was van: Den Koning van Hispagnien heb
ik altijd geëerd.
Uit de werkwijze van het vervaardigen der kaarten van
Amsterdam en Haarlem, van Bergen op Zoom en Echt,
van Hasselt en Zevenbergen, tezamen meer dan honderd
groote en kleine steden alleen van Noord-Nederland,
zonder de vele van Zuid-Nederland, volgt wel, dat de
eene kaart beter slaagde dan de andere, vooral door de
snelle afwerking en de moeilijkheden van reizen en van
29
