keling te komen. Van vrijwel alle zeer oude houtsneden
en gravuren is echter de oorspronkelijke teekening zoek
geraakt en van de oudste plattegronden van Amsterdam
is geen enkele eerste teekening bewaard gebleven. Zelfs
niet van den beroemden Cornelis Anthoniszoon, dien
we in een volgend hoofdstuk de hem toekomende eer
zullen geven.
Jacob van Deventer liet ons echte oorspronkelijke tee-
keningen na en nog wel in tweevoud, zooals we zullen
zien, van ieder het kladje en de mooie. Het is merk
waardig dat Jacob's naam in de geschiedenisboeken van
Amsterdam nagenoeg niet vermeld wordt. Zoo kon het
gebeuren dat in 't jaar 1865 een pak oude teekeningen
in een veiling te 's-Gravenhage voor een luttel bedrag
gekocht werd door een Amsterdamschen kenner, die ze
weder verkocht aan een archivaris. Het was een pak tee
keningen van Nederlandsche steden, werk van Jacob
van Deventer. Die van de Zuid-Nederlandsche steden
reisden naar Brussel, die van de Noord-Nederlandsche
steden gingen naar verschillende archieven. 20)
Het blad van Amsterdam kwam terecht in het Rijks
archief van de Provincie Noord-Holland en is opgebor
gen in de verzameling kaarten in het archiefgebouw aan
de Jansstraat te Haarlem.
Hoe was nu de geschiedenis van deze kaarten? In den
tijd dat Jacob van Deventer leefde - hij werd geboren
begin 1500 was vrijwel geheel West-Europa onder één
souverein. Keizer Karei Y was „Keizer van Europa" en
daarmede ook van de Nederlanden. Omdat Karei V een
echte Spanjaard was, woonde hij bij voorkeur in Madrid
en beheerde vandaar zijn uitgestrekt gebied. Kunste
naars reisden heen en weer. Zuidelingen gingen naar het
Noorden, Nederlanders naar het Zuiden. Dat kan men
eenerzijds zien aan de kleurige oud-Hollandsche tegels,
welker vervaardiging uit Italië en Spanje afkomstig is en
anderzijds aan de werken van Nederlanders in Italië, zoo
als die van den 17e eeuwschen beeldhouwer Giovanni
28