Daarentegen bepalen de geschiedkundigen hun aandacht
in hoofdzaak tot het archief, het beschreven en bedrukte
papier, terwijl er nog een ander archiefstuk van min
stens gelijke waarde is, dat is de werkelijkheid ter plaatse
bekeken. De toepassing van een bepaalde soort baksteen
of natuursteen aan een walmuur of aan een bouwwerk
wijst op een bepaald tijdperk. Ook is het nuttig te gaan
zien wanneer hier of daar in de oude stad gegraven
wordt. Toen onlangs op het Spui een rioleering gemaakt
werd, kwam de fundeering voor den dag van den wal
muur langs den Singel. Daar bleek dat deze fundeering
bestond uit een dikken muur met dwars daarop zware
penanten. Dat was niet de fundeering van een gewonen
walmuur, doch het ondergedeelte van den ouden vesting
muur van Amsterdam, zooals deze op de bekende kaart
van Cornelis Anthoniszoon is aangegeven.
Hoe bij restauratie dergelijke zaken teloor kunnen gaan
deed zich dezer dagen voor aan den Munttoren, waarvan
het ondergedeelte een overblijfsel is van een der twee
torens van de vroegere Regulierspoort. Daar kon men
voordat de doorgang naast den toren gemaakt werd, een
gebogen muurvlak zien van roode Vechtsche steen met
overblijfselen van witte banden van blokjes Gobertan-
ger steen. Bij de herstelling werd het geheele muurvlak
afgehakt en bemetseld met oude baksteen van donkerder
kleur, een latere soort, met banden van oude blokjes
Ledesteen, een gele steensoort die in heel oud-Amster
dam nergens voorkomt. Hiermede is de geschiedenis die
men aan de bouwwerken kan aflezen, op een dwaalspoor
gebracht. Doch, onder den grond is het echte muurvlak
nog aanwezig.
Een archiefstuk van groote waarde is verder de stads
plattegrond en de rooilijn. De opvolgende serie stads
plattegronden geeft een zuiver beeld van den groei der
stad. Zelfs kan men de oude kaart dateeren naar wat er
wel en wat er niet op aangegeven is, menigmaal op het
jaar nauwkeurig. Er bestaan van den oudsten tijd tot nu
9
